Van Archimedes tot Steve Jobs, van Nikola Tesla tot Leonardo da Vinci en van Galileo tot Alan Turing: de grote ‘helden’ van de innovatie zijn nog steeds mannen. Historisch vooroordeel of spiegel van onze eeuwenoude patriarchale samenleving? Hoe dan ook, we danken heel wat revolutionaire creaties aan getalenteerde vrouwen, al krijgen zij niet altijd de erkenning die ze verdienen. Ontdek drie ‘vrouwelijke’ innovaties die alomtegenwoordig zijn in ons dagelijks leven.

De titel van dit artikel had ook “Drie vrouwen, drie uitvindingen, nul erkenning” kunnen zijn. Na eeuwen van onzichtbaarheid heeft onze tijd de verdienste om het talent en de inspanningen van bepaalde vrouwen in de kijker te zetten met films, boeken, … Vrouwelijke gezichten groeien steeds vaker uit tot historische en culturele referenties, van Katherine Johnson, wiskundige bij NASA, tot Ada Lovelace, de eerste vrouwelijke computerprogrammeur. De geschiedenis kent echter nog veel meer voorbeelden van vrouwelijke genieën. Wie heeft er nog nooit Monopoly gespeeld, op wifi gesurft of Tipp-Ex gebruikt? Deze drie uitvindingen hebben ons dagelijkse leven vormgegeven, maar hoeveel mensen kennen de namen van hun uitvindsters? Wij brengen hun miskende verhalen.

1. Monopoly: Elisabeth Magie onteigend van haar eigen spel

Geïnspireerd door het boek Progress and Poverty (Vooruitgang en Armoede) van econoom Henry George, vond Elisabeth Magie in 1902 The Landlord’s Game uit, dat ze in 1903 patenteerde. De Amerikaanse spelontwerpster en stenografe – een feministe avant la lettre – wilde mensen een ontspannend spel geven en tegelijk een boodschap overbrengen door de concentratie van rijkdom en de onderdrukking van vastgoedhuurders aan de kaak te stellen. The Landlord’s Game is avant-gardistisch en biedt twee speltypes: bij het eerste moet je samenwerken om te winnen, terwijl je bij het tweede je tegenstanders moet beroven om ultrarijk te worden. Monopoly was geboren, inclusief het beroemde vakje ‘Ga naar de gevangenis’.

Wie er echter de officiële geschiedenis van Monopoly op naleest, merkt dat Charles Darrow als de bedenker wordt genoemd, en dat het spel uit 1935 zou dateren. De reden? Deze – destijds werkloze – buurman van Elisabeth Magie ontdekte The Landlord’s Game, maakte zich het concept eigen en veranderde een paar regels. In geen tijd verkocht hij het gestolen idee aan gigant Parker Brothers en werd hij miljonair, terwijl de echte uitvindster slechts 500 dollar kreeg voor haar oorspronkelijke patent. Tot op vandaag blijft Monopoly een toonaangevend bordspel, waarvan wereldwijd al 275 miljoen exemplaren zijn verkocht, zonder dat de naam van Elisabeth Magie ooit wordt genoemd.

2. Wifi: Hedy Lamarr straalde ook ver buiten het scherm

Hedy Lamarr werd in 1914 in Wenen geboren en was een van de grootste filmsterren aller tijden. De ‘mooiste vrouw ter wereld’, een echte Hollywoodster uit de jaren ’30 tot ’60, had echter nog andere kwaliteiten. Zo was ze een geniale uitvindster. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte de ster van de beroemde film Samson and Delilah namelijk samen met componist George Antheil aan een geheim communicatiesysteem voor torpedo’s. Deze techniek maakte het mogelijk om radiosignalen te verstoren, waardoor de vijand de torpedo’s niet kon onderscheppen.

Hoewel dit visionaire systeem al in 1942 werd gepatenteerd, bleef het tientallen jaren in de schaduw. Toch is het niets minder dan de voorvader van het ‘frequency hopping spread spectrum’, de transmissiemethode die aan de basis ligt van moderne draadloze technologieën zoals wifi, Bluetooth en gps. In 1997, drie jaar voor haar dood, kreeg Hedy Lamarr eindelijk officiële erkenning voor haar belangrijke bijdrage aan de wetenschap.

3. Tipp-Ex: Bette Nesmith Graham deed tikfouten verdwijnen

Bette Nesmith Graham had wellicht nooit verwacht in dit artikel over vrouwelijke uitvindingen te staan. De jonge secretaresse – een alleenstaande moeder – werkte bij een bank ergens in een uithoek van Texas. Toch is haar verhaal een ode aan de principes van innovatie. Net als haar collega’s kampte Bette dagelijks met een probleem: de nieuwe elektrische typemachines uit die tijd maakten het moeilijk om fouten te corrigeren. In plaats van te berusten in het overtypen van hele pagina’s door een kleine fout, ging de jonge vrouw op zoek naar een oplossing.

Toen ze toekeek hoe schilders de ramen versierden voor de feestdagen, merkte ze dat ze fouten met een extra laag verf bedekten. Eureka! In haar garage creëerde Bette Graham met haar keukenmixer een formule op basis van acrylverf, die ze in lege nagellakflesjes goot en met een klein penseeltje aanbracht. Haar ‘Mistake Out’, omgedoopt tot ‘Liquid Paper’, geldt als de voorloper van de vloeibare Tipp-Ex-correctors en kende al snel heel wat succes. In 1979 ging ze akkoord om haar bedrijf aan Gillette te verkopen voor 47,5 miljoen dollar.